چغازنبیل گوهر معماری عیلامی
این سازه در ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. چغازنبیل در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان بنا شده است. این سازه در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر باستانی شوش در طول جغرافیایی ۴۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه و پهنای جغرافیایی ۳۲ دقیقه است. این نیایشگاه توسط اونتاش گال (پیرامون ۱۲۵۰ پ.م.)، پادشاه بزرگ ایلـام باستان و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، نگهبان شهر شوش، ساخته شده‌است و در حملۀ سپاه آشور بانیپال به همراه تمدن ایلـامی ویران گردید. سده‌های متمادی این بنا در زیر خاک به شکل زنبیلی واژگون مدفون بود تا این‌که به دست رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دومـ خاکبرداری شد. گرچه خاکبرداری از این بنا موجب تکمیل دانش دنیا نسبت به پیشینۀ باستانی ایرانیان گردید اما پس از گذشت حدود ۵۰ سال از این کشف، دست عوامل فرساینده طبیعی و بی دفاع گذاشتن این بنا در برابر آنها آسیبهای فراوانی را به این بنای خشتی - گلی وارد کرده و باقیمانده طبقات بالـایی را نیز دچار فرسایش شدید کرده‌است.
