فیروزکوه و تنگۀ واشی

فیروزکوه شهری است در قالب رشته کوه های البرز.در تقسیم بندی رشته کوه های البرز این رشته کوه ها به سه قسمت شرقی،غربی و مرکزی تقسیم می شوند که بخش مرکزی آن حد شمالی استان تهران را شامل می شود. کوه دماوند و قله آن به ارتفاع 5671 متر در این قسمت واقع است.

حد نهایی در شمال شرقی دیواره های البرز شهر فیروز کوه و دره فیروز کوه را شامل می شود.

آب و هوایی منطقه مرطوب وسرد سیر است.زمستان های این ناحیه بسیار سرد و طولانی است و به جرات می توان گفت که سرد ترین و مرطوب ترین شهر تهران شهر فیروز کوه و نواحی همجوار آن  است.

شهر فیروز کوه در تقسیمات استانی یکی از دوازده شهر اصلی استان به حساب می آید.

این شهر از شمال به استان مازندران ، از جنوب به استان سمنان و از شرق به شهرستان دماوند و توابع آن محدود می شود.

فیروز کوه وآثار تاریخی آن

فیروز کوه در ادوار مختلف تاریخی مورد توجه انسان ها بوده است و آثار باستانی موجود در این منطقه این سخن را تائید می کنند.

مهمترین یادگار های برجای مانده در این شهر از روزگاران گذشته عبارتند از:

کاروانسرای گدوک:از دوره ی ساسانی

سرخ قلعه طرود: ار دوره ساسانی

مجموعه بنا های تاریخی بادرود: از همه دوره های اسلامی

امام زاده عسگری شهر آباد: از همه دوره های اسلامی

امام زاده احمد و محمد طارمی: از قرن هشتم هجری قمری

بنای تاریخی گورگنبد: از قرن هفتم و هشتم هجری قمری

برج سنگی (گنبد گبری طارس): از قرن هفتم و هشتم هجری قمری

کاروانسرای سنگیامین آباد: از دورا صفوی(قرن دهم و یازدهم هجری قمری)

امامزاده عبدالله ، امامزاده عبدالقهار، امامزاده عبد الجبار: از دوران صفوی و قاجار

نقش بر جسته تنگه واشی: از دوران قاجار.

تنگه واشی(ساواشی)

تنگه واشی یا بهتر بگوییم ساواشی(savasi) در شمال شهر فیروز کوه واقع است.

نامگذاری این تنگه به سبب رودی است به همین نام که از آن جا می گذرد.(واشی در معنای لغت به معنای دروغ گو است در محل معتقدند نام گیاهی در گذشته بوده است )

رود خانه ساواشئ 25 کیلومتر طول دارد و از ارتفاع 2750 متری سرچشمه می گیرد و در نهایت با پیوستن رود های کور سفید، فیروز کوه وحبله رود به دشت کویر وارد می شود.بنابر این مسیر کلی آن شمال به جنوب است در مسیر این رودخانه روستاهای جلیز جند(jelizjand) نام آور و حسن اباد قرار دارد. در منطقه دو تنگه وجود دارد که اولی را (واشی)و دومی را (سا)گویند و در کل هر دو تنگه را سا واشی گویند.تنگه واشی ار نظر پوشش گیاهی و جانوری موقعیتی خاص دارد.

نقش بر جسته قاجاری تنگه واشی

این اثر در 5 کیلومتری غرب روستای جلیزجند واقعشده است ابعاد این نقش برجسته،6*7 متر است ودر سمت چپ رودخانه در محلی تنگ و باریک قرار دارد.(در هنگام ورود به تنگه این اثر در سمت راست شما قرار دارد)

به طور کلی این نقش برجسته دارای قابی بزرگ است که در آن صحنه یک شکار شاهی به تصویر کشیده شده است.در بالای این نقش برجسته ، چهار ردیف و در پایین آن دو ردیف کتیبه به خط نستعلیق وجود دارد که در ان وقایع زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار به همراه اشعار و آیات قرآنی نوشته شده است. در وسط این نقش برجسته ، فتحعلی شاه قاجار سوار بر اسب است و در حال شکار گوزن می باشد. چند نفر از افراد سلطنتی همچون عباس میرزا ، دور تا دور شاه قرار دارند که همگی در مراسم شکار شوکت کرده اند.

زیستگاه تنگه واشی

تنگه واشی منطقه کوهستانی و معتدل با آب و هوایی خنک است.که معمولا  به دلیل بارش زیاد برف و باران دارای رود خانه هایی پر آب می باشد.مقدار آب این رودخانه ها بستگی به میزان بارش برف در زمستان سال قبل دارد.

از نظر پوشش گیاهی این منظقه سر سبز و گونه های گیاهی آن خاص این نوع مناطق آب و هوایی(معتدل) است.

غالب گیاهان منطقه ،درختان بید و درختچه های گلپر است و در عین حال از نظر گیاهان علفی، کلاغک (muscari) تیره اصلی گیاهان علفی غالب در منطقه است.

درختان میوه موجود در این منطقه نیز خاص مناطق معتدل اند درختانی همچون گردو و زرد آلو در این منطقه  به چشم می خورد. در عین حال در مسیر حرکت  رود خانه و لا به لای تخته سنگ ها ، گیاهانی همچون خزه ، سرخس ، جلبک به چشم می خورند که مخصوص مناطق مرطوب می باشند.

در مسیر عبور از این کوهستان ها، گلسنگهای زیادی به چشم می خورند که ظاهری سبز رنگ وگلهای بسیار کوچکی در سطحدارند. گلسنگها به سختی به دیواره تخته سنگها چسبیده اند و یکی  از عوامل فرسایش و تخریبی سنگها به حساب می آیند.