پس از صدور فرمان مشروطیت و تصمیم گیری درباره تأسیس مجلس شورای ملی، در روز 25 شهریور 1285 شمسی، دوره نخست انتخابات مجلس در تهران و سراسر کشور برگزار شد. انتخاب چنین روزی که با 27 رجب 1324 قمری، سالروز مبعث پیامبر اسلام (ص) همزمان بود، در جلسۀ روزهای گذشته، اشراف و اعیان به تصویب رسیده بود. نمایندگان دوره اول بر اساس ماده نخست نظامنامه تدوین شده، نه بر اساس رأی مردم، که با رأی اصناف، شاهزادگان، علما، تجار و ملاّکین انتخاب میشدند. با این تصور که هر صنف و طبقه، بهتر از سایرین، نسبت به مشکلات خود، آگاه است. همچنین از تهران سی و دو نفر و از سایر شهرستانها، به میزان جمعیت بین شش تا دوازده تن برگزیده شدند. حداکثر نمایندگان مجلس نیز برابر نظامنامه، دویست نفر بود.
جنگ جهانی اول در سال 1914 آغاز شد و سرانجام در 11 نوامبر 1918 به موجب متارکه نامه منعقده شده بین آلمان و متفقین، خاتمه یافت. این جنگ را جنگ بزرگ نامیدهاند و منشأ آن، رقابت دولتهای بزرگ بر سر مستعمرهها و مسائل نظامی و ملی بود.
در جریان جنگ، عثمانی و بلغارستان به امپراتوریهای مرکزی (آلمان، اتریش و مجارستان) کمک رساندند. متفقین (بلژیک، انگلیس، فرانسه، مونته نگرو، روسیه و صربستان) نیز مورد حمایت ژاپن، ایتالیا، پرتغال، رومانی، ایالت متحد آمریکا، یونان و برزیل قرار گرفتند. و به عبارت دیگر، اعضای اتفاق سه گانه (انگلیس، فرانسه و روسیه) و اتحاد سه گانه (آلمان، اتریش و ایتالیا) به یکدیگر اعلان جنگ کردند.
ایتالیا از اتحاد سه گانه خارج شد و تا 1915 بی طرف ماند و در همین سال، به متفقین پیوست؛ به این علت که می خواست سرزمین های ایتالیایی زبان را، که در تصرف اتریش بود، به انضمام چند مستعمره در افریقا به دست آورد. عثمانی به طرفداری از آلمان ها برخاست تا از تسلط روسیه بر تنگه های دریای سیاه مانع شود. امریکا در 1917 با قدرت نظامی، ثروت و تجهیزات فراوان، هنگامی به یاری متفقین آمد که نیروهای مرکزی پس از سه سال جنگ تقریباً نابود شده بودند.
مهمترین صحنه جنگ اروپا در فرانسه بود، آلمانیها از خاک بلژیک گذشتند و به فرانسه حمله بردند. نقشه جنگی ارتش آلمان این بود که برق آسا به فرانسه هجوم ببرد، پاریس را اشغال کند و آن گاه، به رای نابود ساختن روسیه بدان کشور حمله ور شود. آلمان سه مرتبه تلاش کرد تا فرانسه را تصرف کند: یکی، در مارن (6 ـ14 سبتامبر 1914)، دیگری در وردن (فوریه 1916) و دوباره درمارن در ژوئیه 1918.
در جبهه شرق، روس ها از آلمانی ها به سختی شکست خوردند و هنگامی که در 1917 بلشویک ها بر روسیه مسلط شدند، در شهر برست لیتوفسک عهدنامه ای بستند و از جنگ کناره گرفتند.
متفقین کلیه مستعمره های آلمان را در افریقا و خاوردور به تصرف درآوردند و مستملکات عثمانی را در خاورمیانه، یعنی سوریه و عربستان متصرف شدند.
شکست نهایی آلمانی ها در 1918 در نتیجه حملات متفقین، به رهبری "مارشال فوش" فرانسوی صورت گرفت و آلمان ناچار ترک مخاصمه را خواهان شد و هنگامی که این کشور در 11 نوامبر 1918 شرایط متفقین را پذیرفت، جنگ جهانی اول به پایان رسید.
در 28 ژوئن 1919 عهدنامه ورسای به آلمان شکست خورده تحمیل شد و پیروزی دولتهای متفق را کامل کرد. این عهدنامه با عهدنامههای سن ژرمن با اتریش (1919)، نویی با بلغارستان، تریانون با مجارستان تکمیل شد. این جنگ خسارت های جانی و مالی بسیار فراوانی برجای نهاد و 1565 روز طول کشید.
در طول این مدت، در حدود 65 میلیون نفر بسیج شدند. از این عده، در حدود 9 میلیون نفر کشته شدند؛ در حدود 22 میلیون نفر (به نسبت یک سوم) معلول و از کار افتاده، 7 میلیون نفر برای همیشه ناقص و معلول شدند و حدود 5 میلیون نفر نیز مفقود شدند.
همزمان با حکومت احمد شاه قاجار بود و دولت مشروطۀ ایران ضعیفترین دوران خود را میگذراند. جنگ جهانی اول در زمانی آغاز شد که ایران از جوانب گوناگون، اوضاعی آشفته، نابسامان، بغرنج و متزلزل داشت. بحران فزایندۀ اقتصادی، وضعیت ناپایدار سیاسی و مداخلات مهارگسیختۀ قدرتهای خارجی، ایران را تا آستانۀ یک دولت ورشکسته و وابسته پیش برده بود.قحطی شدید در ایران و غارت منابع ایران توسط نیروهای انگلیسی سبب از میان رفتن بسیاری از مردمان سرزمین ما شد.
شعر و ترانۀ معروف «مرغ سحر» توسط ملکالشعرای بهار سروده شده است و توسط جمع زیادی از خوانندگان ایرانی در گوشه و کنار جهان خوانده شده است.
مرغ سحر ناله سر کن
داغ مرا تازهتر کن
ز آه شرربار
این قفس را
برشکن و زیر و زبر کن
بلبل سرگشته ز کنج قفس درآ
نغمه ی آزادی نوع بشر سرا
وز نفسی عرصهی این خاک توده را
پر شرر کن
ظلم ظالم، جور صیاد
آشیانم داده بر باد
ای خدا! ای فلک! ای طبیعت!
شام تاریک ما را سحر کن
...
در آغاز جنگ جهانی اول، وضعیت داخلی ایران بسیار متزلزل بود. اوضاع آشفته و نابهسامان اقتصادی و سیاسی و مداخلۀ بدون حدّ و مرز قدرتهای خارجی، ایران را تا آستانۀ یک دولت ورشکسته پیش برد. هشت روز پس از تاجگذاری احمدشاه قاجار، جنگ جهانی اول آغاز شد و ایران رسماً موضع بیطرفانه ایران را به دولتهای درگیر جنگ اعلام نمود.
با وجود اعلام بی طرفی ایران، نیروهای انگلیس و روس از نقاط مختلف وارد کشور شدند. جدا از دلایل سیاسی و منابع حیاتی ایران که برای ادامه جنگ ضروری بود، یکی از دلایل این تعرض به ایران، شکلگیری احساسات همسو با آلمان از طریق یکی از مقامات دربار بود و بریتانیا از بیم وقوع کودتای آلمانی در ایران، نیروهای خود را تا پشت دروازههای پایتخت پیش آورد.
حکومت مرکزی صرف نظر از معضلات سیاسی، با بحرانهای متعددی در ابعاد اقتصادی نیز مواجه بود و به دلایل گوناگون از جمله: دخالت بیگانگان، درگیریهای سیاسی جناحهای حاکم، بیلیاقتی و فساد جمعی از دولتمردان، فقر و محرومیت مردم که به طرز اعجابانگیری رو به گسترش بود، اوضاع نابهسامان موجود را پیچیدهتر کرده بود.
در همین زمان قحطی در ایران بیداد میکرد و همه روزه کودکان، زنان و سالمندان بسیاری را به کام مرگ میکشاند. اطلاعات موثق حاکی از آن است که فلاکت و گرسنگی چنان مهیب بود که هزاران نفر از مردم از علف و حیوانات مرده تغذیه میکردند و حتی گاهی از گوشت انسانهای مرده نیز خوردهاند.
نیروهای اشغالگر انگلیس تمامی منابع و تولیدات کشاورزی را برای گذران نیاز نظامیان در جنگ خود، خریداری کرده و احتکار میکردند. عجیبتر اینکه ارتش بریتانیا مانع از واردات مواد غذایی از بینالنهرین و هند و حتی از آمریکا به ایران میشد. بر اثر چنین فاجعه عظیمی بود که جامعۀ ایرانی به شدت فرو پاشید و استعمار بریتانیا توانست به سادگی حکومت دست نشاندۀ خود را در قالب کودتای 1299 بر ایران تحمیل کند. مجد، نویسندۀ کتاب قحطی بزرگ، چنین نتیجه میگیرد: «هیچ تردیدی نیست که انگلیسیها از قحطی و نسلکشی بهعنوان وسیلهای برای سلطه بر ایران استفاده میکردند.
افزون بر بیگانگان، در داخل ایران نیز شاهان رفاه خود را بر نیاز جامعه ترجیح داده و گاه حتی خودشان به احتکار مواد غذایی دست میزدند.
مقایسۀ جمعیت ایران بین سالهای 1914 و 1919 میلادی حاکی از آن است که نزدیک به نیمی از جمعیت ایران (حدود 8 میلیون نفر) طی این
سالها به علت قحطی و بیماری جان خود را از دست دادند.
دریافت کتاب از زبان داریوش
از زبان داریوش ( به آلمانی Es kündet Dareios der König )عنوان کتابی است از هایدماری کخ که در خصوص ایران باستان میباشد. این کتاب توسط پرویز رجبی به فارسی ترجمه شدهاست.